كشتي از جمله ورزش هايي است كه روحيه ي پهلواني را در ورزشكار مي‌افزايد و راه و رسم مردانگي را ديكته مي‌كند.
کشتی لوچو ورزش سنّتي و باستانی مازندران است كه به ورزش پهلواني لوچو نیز شهرت دارد و از دوران بسيار دور، جایگاهش را در فرهنگ و باورهای ارزشی مردم مازندران تثبیت كرده است.
لوچو از دو کلمه هم وزن لو(Lo) وچو(cho) ترکیب شده است که هر یک دارای معنی جداگانه است. لو به معنی لبه و کنار چیزی و واژه چوبه معنی چوب است لذا لوچو به لبه چوب اطلاق می شود. در اصطلاح، لو چو به چوب بلند، با طول تقریبی ۳ متر و قطر حدود ۶ تا ۱۲ سانتیمتر گفته می شود که پارچه خلعتی بر بالای آن بسته می شود.
این چوب در محل برگزاری کشتی نصب، و پارچه روی آن افراشته می شود و مجموعا” بصورت سمبل و نشانه مسابقات کشتی محسوب می شود. در مسابقات بزرگ و رسمی که جوایز و هدایا گوسفند و گاو می باشد، به پای چوب لوچو بسته می شود.
این کشتی در حالت رسمی خود در ایام بی کاری روستاییان در یک یا چند روز متوالی که ممکن است به دو هفته نیز برسد و بیشتر در اعیاد مذهبی و ملی و قبل و بعد از نشا و یا پس از درو کردن شالی و نیز به هنگام تشکیل بازارهای محلی و عروسی ها، انجام می شود. برگزار کنندگان مسابقه بیشتر پیشکسوتان، ریش سفیدان و معتمدان محلی هستند.
بزرگان منطقه پس از فراهم کردن مقدمات، زمان و مکان مسابقه را تعیین، و آنرا به اطلاع محلات همجوار و نیز پهلوانان و مردم سایر بخش ها و شهرستان ها می رسانند. هزینه برگزاری مراسم و نیز جوایز کشتی گیران، توسط اهالی یک یا چند روستا تامین و پرداخت می شود.
کشتی لوچو را از یک تا سه نفر از پیشکسوتان این رشته داوری می کنند. داور یا داوران را که در وسط میدان مراقب انجام کشتی بوده و در محوطه مسابقه قدم می زنند میان مج گویند.
کشتی با مراسم اولیه و مبارزه طلبی و حریف خواهی یکی از پهلوانان آغاز می شود.
در این کشتی هر یک از طرفین می کوشد تا یک یا چند نقطه از بدن حریف را به زمین بزنند. کشتی گیری که در خطر می افتد می تواند با زدن کف دو دست به هم از ادامه مسابقه خودداری نماید اما حق خارج شدن از زمین را ندارد. از جمله فنون رایج در کشتی لوچو می توان به: دست کاپ، غاز بال، برات berat ، پس کاپ، تاش کاپ اشاره کرد.
اساس کشتی لوچو بر جنبه های پهلوانی، احترام به حریف، پرهیز از تکبر و خودخواهی، رعایت ارزش های اسلامی و اخلاقی استوار است. لذا هرگونه ضربه زدن به کتف، گرفتن گوش یا گرفتن انگشت دست سرچنگ و ضربه زدن با کف دست به بدن یا سر حریف، گرفتن گوشت بدن و یا آسیب رساندن عمدی، خطا محسوب می شود.
برنده نهایی این کشتی جوایز خود را که به پای چوب لوچو بسته شده برداشته و چوب لوچو را بر دوش گرفته به نشانه پیروزی همراه با اهالی روستا و همراهانش به محل خود می برد.
رسم است که در آغاز این مسابقه ساز و دهل نواخته می شود که حالت اعلان برگزاری مسابقه را دارد. به اعتقاد بیشتر کارشناسان، کشتی لوچو، کشتی آزاد نیست. متاسفانه كشتي لوچو از زماني كه با كشتي آزاد آميخته شد، اصالت خود را از دست داده! حتّي لباس هاي سنّتي لوچو از يادها رفته و به شكل هاي گوناگون درآمده‌است.
لباس سنّتي لوچو از بند و شلوار مخصوص تشكيل و گاهي با كيسه‌هاي ضخيم دوخته مي‌شد كه اصطلاحاً به شلوار ” چاقا ” و ” كرباس ” معروف بود و وقتي پهلوان بند آن را محكم مي‌گرفت، پاره نمي‌شد و پهلوان از اين طريق قدرتش را به نمايش مي‌گذاشت. امروزه به‌دلیل ازبين رفتن اين لباس نمي شود از فنون بند و پس‌كاسه استفاده كرد.
عمدتاً جوایزی که برای پهلوان درنظر گرفته می‌شد، پارچه‌های دست‌بافت بومی، پشتي بود که امروز به گاو، گوسفند و خلعت تغییر یافته‌است.
اگر کسی در لوچو پیروز می شد همآورد او تا یکسال با او کشتی نمی گرفت.
امروزه لوچو را در قالب زمان گنجانده‌اند و اگر حریفان در این زمان معیّن مساوی شوند، با قرعه‌کشی برنده را انتخاب می‌کنند! امّا در گذشته پهلوان کسی بود که حتّی چندین ساعت مداوم کشتی می‌گرفت تا برنده از زمین بیرون بیاید، وگرنه کشتی را تمام نمی‌کرد. ضمناً اگر پهلوانی همه ي حریفانی را زمین می‌زد و در حال لباس پوشیدن بود، باید به حریف‌طلبی کشتی‌گیر تازه از راه رسیده پاسخ می‌داد و با او کشتی می‌گرفت. حتی اگر پهلوان لوچو را می‌گرفت و به سمت محل خود در حال حرکت بود و در طول راه به حریفی برخورد می‌کرد، همان‌جا لوچو را می‌کاشت و با آن حریف کشتی می‌گرفت.
این ورزش باستانی و پهلوانی در بسیاری از مناطق مختلف مازندران به ویژه در فریدونکنار، بندپی بابل، جویبار برگزار می شود. از مشهورترین لوچوکارهای مازندران می توان به کشتی گیر نامدار و از نوابغ کشتی ایران و جهان، امامعلی حبیبی اشاره کرد. البته از لوچوكاراني مثل عبدالله موحد، رمضان خدر و مصطفی رمضانی پهلوان کشور در سال ۶۳ و قهرمان ۴ دوره ي کشتی پیشکسوتان جهان نيز بايد ياد كرد.
همه ساله، مردم زیادی همزمان با ۲۶ عيد ماه تبري (جشن عيد مردگان) در آیینی که به جشن مردگان معروف است، با تهیه ي انواع غذا و خوراکی‌های محلّی، در مزار اهل قبور به شادمانی و سرور می‌پردازند. در حین برگزاری این جشن، مسابقات کشتی سنتّی لوچو هم برای شناسایی پهلوان‌ترین فرد منطقه، اجرا می‌شود.
